به گزارش پیام خانواده؛ مرضیه محمدی روانشناس و پژوهشگر حوزه خانواده طی یادداشتی به ضرورت آموزش مهارتهای ارتباطی به خانواده اشاره میکند و در خصوص اضطراب چنین می نویسد:
در ادامه بحث ضرورت آموزش مهارت های ارتباطی به خانواده ها در این هفته از شرایط گوش دادن فعال خواهم نوشت. اضطراب رابطه چیست؟ چگونه شکل میگرد؟ اثربخشی گوش دادن فعال در این میان چگونه است؟ شرایط گوش دادن فعال کدامند؟
اضطراب رابطه
آنچه که رابطه را خراب می کند اضطراب است. بعد از شروع یک رابطه دو نفره، این رابطه دیر یا زود دچار چالش خواهد شد. به عبارت دیگر، هیچ رابطه دوگانه ای را نمی توان دید که همیشه مطلوب بوده باشد. ناگزیر در مواردی دچار مشکل می شود که این حالت موجب ایجاد اضطراب می شود. طرفین رابطه برای رهایی از این اضطراب رابطه گاهی رابطه را مثلثی می کنند مثل بچه دار شدن. یک رابطه دوجانبه وقتی دچار اضطراب می شود به دنبال عاملی است که این اضطراب را کاهش دهد و اگر این عامل خارج از دو نفر باشد رابطه مثلثی می شود.
این عامل سوم همان پانسمان است.
عامل سوم ممکن است رابطه را پایدار کند ولی اضطرب رابطه را مزمن خواهد کرد.
بنابراین لازم است یک رابطه مثلثی را از حالت مثلث خارج کنیم.
عامل مثلثی می تواند رابطه را را پایدار کند اما اضطراب را از بین نمی برد. یعنی رابطه زن و شوهر کارکرد قبلی را ندارد. عامل سوم مثل بچه و معمولا عامل سوم نقش سپر بلا را خواهد داشت.
بهترین کار برای حل این وضعیت این است که مشکل را در درون رابطه حل کنیم. برای اینکار باید الگوی حل مسئله و الگوی تعامل داشته باشم.
﴿ هسته رابطۀ زناشویی آرامش است ﴾
ما 2 خانواده داریم
- هسته ای : زن و شوهر و فرزندان
- گسترده : زن و شوهر و فرزندان و پدربزرگ و مادربزرگ و ... هم عضوی از خانواده هستند، مثلا کسی که با والدینش در یک ساختمان زندگی میکند.
اگر به خاطر داشته باشین در نوشته قبلی عوامل انسداد شنیداری رو بیان کرده بودم.
حالا ما میخوایم بدانیم در خانواده ها که اشکال متفاوتی هم دارن چطور میتوانیم گوش دادن فعال رو داشته باشیم؟ گوش دادن فعال راه حل اثربخشی در کم کردن اضطراب رابطه میان زوجین می تواند باشد.
شرایط گوش کردن فعال
- Paraphrase ، نقل به مضمون نکردن
نقل به ضمون کردن یعنی این که من کلام یک نفر را معنا کنم و سپس با آن معنا ارتباط برقرار کنم. فرد در ذهن خودش یک قضاوت و معنایی میکند، مضمون کلام را تغییر میدهد و بر اساس آن مضمون شروع به رفتار کردن میکند.
پس یکی از هشیاری هایی که باید به افراد داده شود نقل به مضمون نکردن است یعنی کلام طرف را معنا نکنند و خود کلام را گوش کنند. و اگر هم معنا میکنند از فرد بپرسند که معنایی که برداشت کردم اینه، درسته یا غلطه؟
- Clarify کردن یا تصریح کردن
پیام باید واضح باشد نه مبهم، مستقیم باشد نه غیر مستقیم. بررسی میکنیم که آیا پیامهامون رو به هم مستقیم میدهیم یا غیر مستقیم. پیام غیرمستقیم و مبهم موجب میشود مسیر گفت و گو منحرف شده و طرفین به هدف خود در گفت و گو نرسند.
پیام غیر مستقیم: فرد حرفی میزند اما منظور چیز دیگری است. معمولاً خانم ها از پیام غیر مستقیم خوششان می اید چون خودشان گاهی می فهمند.
﴿پیام مستقیم یعنی من دقیقاً بگویم که چه میخواهم﴾
3. فیدبک دادن و فیدبک گرفتن
دو نفر که دارن با هم صحبت میکنند یک خرده که صحبت کردند صحبت را متوقف کنند و طرف مقابل یک فیدبکی به فرد بدهد و بگوید که آیا حرفهای شما را شنیدم؟
- شما منظور من و فهمیدی؟ متوجه شدی من چی گفتم؟ (به کار بردن این گونه جملات غلط است)
- من تونستم منظورم رو برسونم؟ حرف من قابل درک بود؟ نیاز به توضیح بیشتری نداریم؟ شما از حرفهای من چی دریافت کردی؟ (طریقه صحیح ودرست)
﴿هدف فیدبک دادن اصلاح و تایید است (فیدبک مقدمه همدلی)﴾
حالا بیاین ببینیم فیدبک دادن چه شرایطی داره؟
شرایط فیدبک دادن موثر:
- بلافاصله باشد: تا من در ذهنم آمد که فیدبک بدهم این کار را انجام دهم تا فرد به موقع خود را اصلاح کند.
- خالصانه باشد: فرد دولایه حرف نزند، یعنی آنچه میگویم و بیان میکنم با آنچه در دلم هست یکی باشد و به حاشیه نروم.
- نیت من supportive باشد: باید به فرد کمک کند و نباید حال فرد را بد کند.
داشتن تماس چشمی
حالت بدن باید طوری باشد که افراد به هم نگاه کنند. نگاه کردن در بیان مطلب و ایجاد حس بین طرفین نقش به سزایی دارد.
- افراد به هم نزدیک باشند
فاصله افراد نسبت به هم کم باشد
- داشتن حالت نشاط در گفتگو (حالت لبخند گرفتن)
حالت لبخند زدن گفتگو را موثر می کند. وقتی حالت لبخند داریم هیجان شادی هم در ما ایجاد می شود و از آنجایی که هیجانات مسری هستند این لبخند باعث سرایت نشاط بین طرفین خواهد شد.
﴿قانون روانشناسان انگیزش و هیجان﴾
اگر شما 30 ثانیه یک هیجان را به صورت عمدی به خودتان بگیرید، قلبتان آن هیجان را تجربه میکند
زمانی که در هیجان مثبت هستید یادگیری، ارتباط و حرف زدن شما بهتر خواهد بود و مغزتان بهتر کار میکند